بر بلندای کوه بیل

 "از روغن خودت می خوری "

معلّمم حین تمرین درسهای معمول روزانه پندهایی را هم به ما گوشزد می کرد . ازجمله اینکه گاهی اوقات که زیرکانه چشمهای اورا می پاییدم وبا دیگر همکلاسیها مشغول بازیگوشی می شدم و حین بر گرداندن روی او به اصطلاح ادای درس خواندن را در می آوردم ، خطابم قرار می داد:

"پسر جان ! از روغن خودت می خوری "!

به این مثل توجهی نمی کردم .تا اینکه به واسطه لطفی که به من داشت  روزی پرسید ، معنای  آن جمله را که بتو گفتم فهمیدی ؟ و من عرض کردم که نه !

و او این طور ادامه داد :

در زمانهای قدیم روزی مردی روستایی برای خرید روغن در بازار شهر به دکانی رفت . دکّان دار از او پرسید چه می خواهی و مرد خواسته اش را گفت .

دکان دار که آن روز از اتفاق ،سنگ وزنه هایش را جایی به امانت داده بود، اندازه ی یک کیلو نخود را وزنه قرار داده و با آن مشتریانش را راه می انداخت. به همین دلیل وقتی هم این مشتری از او یک کیلو روغن خواست ، همان بسته ی نخود یک کیلویی را که دم دستش بود در کفّه ی ترازو گذاشت و برای آوردن روغن به ته مغازه رفت .

خریدار که آدم مقیّدی نبود وقتی چشم صاحب دکّان را دور می دید هر از گاهی چند دانه نخود از وزنه کفه ترازو برمی داشت و می خورد و به اصطلاح امروزی  ها زرنگی می کرد !

مرد دکاندار که سرگرم بیرون آوردن روغن از کوزه ی روغنی بود از همانجا مواظب بود وقضیه را بو برد ، فلذا بدون اینکه سرش را برگرداند می گفت:" از روغن خودت می خوری" !

وهر بار  با تکرار عمل خریدار، این جمله را برزبان می آورد.

باری مرد پول روغن و دیگر خرت و پرت هایی که  خریده بود داد وآنها را درانبانی جا داده  بر دوشش گذاشت و به ده برگشت .

خرّم و خندان ،ماجرای سفر به شهر را برای همسرش تعریف کرد و مخصوصاّ جریان خرید روغن و خوردن نخودهای مغازه دار را با آب و تاب بیشتری شرح داد .

زن که انسان متدیّن وبا فراستی بود از این رفتار مردش دلگیر و اورا سرزنش کرد . اما مرد که هنوز در حال و هوای زرنگ بازی خودش بود بدون پشیمانی از این عمل زشت ، خطاب به همسرش پرسید راستی ، معنی این حرف صاحب دکان را نفهمیدم ، این که " از روغن خودت می خوری "  یعنی چه ؟

زن به او پاسخ داد، بیچاره ! نخودهایی که تو می خوردی ازوزنه ترازو برداشته ای. بنابرین با خوردن هرچنددانه نخود ،معادلش در کفه دیگر ترازو، روغن کمتری برایت وزن شده است .و توناخواسته به خودت ضرر بیشتری زده ای . هم از بابت کم شدن وزن روغن و هم از بابت قیمت بسیار بالاتر روغن !

پس او درست گفته است که:

" از روغن خودت می خوری"